Hallgrímskirkja

Będąc w Reykjavíku oglądamy zabudowę miasta – domy przeważnie jedno-, dwupiętrowe, mało tzw. wieżowców. Ale napotykamy na bardzo wysoką wieżę – 75 m – do tego na wzgórzu. To wieża sławnego kościoła Hallgrímskirkja, inaczej wyglądająca niż inne wieże kościelne. 
Przede wszystkim kim był Hallgrím, którego imię nosi ten kościół? To jeden z najsławniejszych poetów islandzkich - Hallgrím Pétursson (1614 74), autor wielu pięknych pieśni kościelnych, śpiewanych do dzisiaj w kościołach na całej Wyspie. Sławne są jego poezje, ale przede wszystkim hymny poświęcone cierpieniom Chrystusa i Jego ukrzyżowaniu. Hallgrím był przecież przez wiele lat pastorem w kościele Hvalsneskirkja na południe od Sandgerđi (kilka kilometrów od Keflavíku na półwyspie Reykjanes). W Hvalsnes skomponował hymn Passiusalmar, poświęcony zmarłej córce, a dzisiaj śpiewany przy każdym pogrzebie w całej Islandii. W kościele Hvalsneskirkja jest nagrobek jego zmarłej córki, podobno on sam go wyrzeźbił.

Przez wiele lat był też pastorem w Saurbćr na południowym brzegu fiordu Hvalfjörđur (niedaleko Reykjavíku), gdzie działał w latach 1651-69. Z tego okresu pochodzą najsławniejsze hymny Hallgríma. Na pamiątkę jego tam pobytu zbudowano w 1957 r. kościół, obok na cmentarzu jest jego grób.

Historia budowy kościoła Hallgrímkirkja jest bardzo ciekawa. Żadnego budynku na Wyspie nie budowano tak długo. Architektem był Guđjón Samuelsson (1887-1950), który w 1937 r. otrzymał zlecenie opracowania planów budowy. Był on twórcą głównego budynku Uniwersytetu, Teatru Narodowego, kościoła w Akureyri, a przede wszystkim kościoła katolickiego w Reykjavíku. 
Architektura kościoła jest wyjątkowa, odnosząca się do krajobrazu Islandii, wieża ma wygląd wielkiej skały bazaltowej. Nawiązanie do gór bazaltowych nadało kościołowi formę jedyną w swoim rodzaju. Do budowy użyto wyłącznie materiałów pochodzących z Wyspy. Wieża i boczne ściany wyglądają jak bazaltowe słupy, które można często zobaczyć w naturze. 

Natomiast wnętrze kościoła ma pokazać pustkowie Islandii. Patrząc na białe ściany ma się wrażenie oglądania lodowców. Ten ciekawy projekt był na początku nawet krytykowany, ale w końcu w 1947 r. rozpoczęto budowę wieży. Miejsce wybrano znakomicie – wzgórze Skólavörđuholti w środku miasta. Wieżę i boczne ściany ukończono w 1974 r. i tak Hallgrímskirkja stał się najwyższym budynkiem w stolicy, przewyższając wieżę kościoła katolickiego. Ale nie był to koniec budowy, na razie nabożeństwa odprawiano w gotowych już podziemiach i wykańczano kościół górny. Uroczyste poświęcenie kościoła odbyło się wreszcie w 1986 r. - po 39 latach od rozpoczęcia budowy - w roku 200-lecia uzyskania praw miejskich przez Reykjavík.
Kościół postarano się odpowiednio wyposażyć. Witraże przy wejściu to dzieło Leifa Breiđfjörda. Piękną rzeźbę przy chrzcielnicy przedstawiającą Chrystusa, wykonał i podarował kościołowi znany rzeźbiarz islandzki Einar Jónsson w 1948 r.

Obok druga mniejsza rzeźba przedstawia Hallgríma. W kościele umieszczono egzemplarz pierwszej islandzkiej biblii, wydrukowany w 1584 r. w Hólar. Sławne są organy wykonane w 1990 r. przez Hansa Gerda Klaisa w Bonn, mają one aż 5275 piszczałek. Wnętrze kościoła daje wspaniałą akustykę. Często przyjeżdżają tu znani organiści, aby koncertować na tutejszych organach.

Turyści mogą wjechać na sam szczyt wieży i podziwiać panoramę miasta. Można zobaczyć też górę Esja, a nawet lodowiec Snćfellsjökull na półwyspie Snćfellsnes. Przed wejściem do kościoła stoi pomnik Leifa Eiríkssona, odkrywcy Ameryki w 1000 r. Jest to podarunek Stanów Zjednoczonych z okazji obchodów 1100-lecia Islandii w 1974 r.

S.Z.