Rzeki, wodospady, jeziora

Islandia jest bogata w wodę pochodzącą zarówno z licznych jezior, jak i topniejących lodowców. Rzeki powstawały ok. 10 tys. lat temu, kiedy w okresie polodowcowym na wyspie zaczęły powoli topnieć lodowce. Przez wyspę płynie ok. 250 rzek, najdłuższa Þjórsá ma 230 km, co biorąc pod uwagę wielkość Islandii, jest bardzo dużo. Przepływa przez nią ok. 400 m³/s wody, a gdy topnieje lodowiec, nawet 1 000 m³/s. Druga co do długości rzeka Jökulsá á Fjöllum (206 km) wypływająca z największego lodowca Vatnajökull przedostaje się na północ przez piaszczystą pustynię Ódáðahraun i uchodzi do Öxarfjörður. Na terenie Parku Narodowego Jökulsárgljúfur ma wspaniałe wodospady Selfoss, Dettifoss, Hafragilsfoss, Rettarfoss i Vigabergsfoss.

Wodospad Gullfoss. Zdjęcie: Michał Sikorski (2006).

Liczne wodospady nie pozwalają wykorzystywać rzek do komunikacji. Wodospady należą do największych w Europie – Dettifoss ma 100 m szerokości przy 44 m wysokości i przepuszcza 200 m³/s wody. Najwyższy wodospad Glymur ma 190 m, Háifoss 122 m, Hengifoss 110 m, Seljalandsfoss 65 m, a Skógafoss 62 m. Najpiękniejszy dwustopniowy Gullfoss (złoty wodospad) ma 32 m. Wodospady drążą piękne głębokie kaniony. Islandczycy wykorzystują progi wodne do produkcji energii elektrycznej, stawiając tam elektrownie wodne.

Rozróżnia się 3 typy rzek – wypływające ze źródeł, z lodowców oraz z jezior. Woda ze źródeł jest zimna i czysta, koryta rzek są piaszczyste lub żwirowate, a brzegi przeważnie zarośnięte. Rzeki lodowcowe są szare i mętne, tak że nie widać dna koryta. Płyną bardzo szybko, brzegi są pozbawione roślinności, a ilość wody bardzo się zmienia, nawet w ciągu dnia. Zależy to od pory roku, temperatury oraz pogody. Przeważnie rano jest jej mniej, 
a wieczorem więcej. Rzeki płynąc przez pustynne przestrzenie tworzą wiele odnóg i często zmieniają koryta. Z tego powodu nie buduje się nad nimi mostów a korzysta z brodów. Przed przejazdem przez rzekę należy koniecznie sprawdzić jej aktualną głębokość i przejeżdżać wyłącznie w konwojach, aby zapewnić sobie ewentualną pomoc. 

Rzeki wypływające z jezior cechuje zmienna ilość wody i tworzenie odnóg. Nagłe zwiększenie ilości wody z powodu topnienia śniegu powoduje rozlanie się po terenie przez który płyną. Zimą rzeki przeważnie zamarzają, a na wiosnę sprawiają niespodzianki zmieniając koryto.
Jezior w Islandii jest bardzo wiele, ale większość to raczej małe jeziorka. Tylko 80 z nich ma powierzchnię większą niż 5 km². Największe jezioro to Þórisvatn 88 km². Jezioro Þingvallavatn ma 82 km², Lögurinn 53 km², a Hvítárvatn 30 km². Słynne jezioro Mývatn ma tylko 37 km² i jest 4,5 m głębokie. Najgłębsze jezioro to Öskjuvatn w kraterze Askja – 220 m, o powierzchni 
11 km².

Rzeki to również wielka przygoda dla wędkarzy, wielu turystów przyjeżdża do Islandii tylko dlatego, że tu można łowić łososie i to w prawie 100 rzekach. Ale karta wędkarska kosztuje i to dosyć sporo. Tylko łowienie ryb na brzegu oceanu i na samym oceanie jest bezpłatne. Jest jednak wielu zapalonych wędkarzy gotowych ponieść wszelkie koszta aby potem móc pochwalić się zdobyczą.

S. Z.