Szymon Kuran

Dnia 12 kwietnia 2006 roku, w środę Wielkiego Tygodnia, w kościele Wszystkich Świętych w Warszawie odbyło się polskie prawykonanie „Requiem” Szymona Kurana (1955 - 2005) - tragicznie zmarłego kompozytora, skrzypka, muzyka jazzowego, którego los związał z Islandią.
Absolwent Akademii Muzycznej im. S. Moniuszki w Gdańsku, w latach 1981-83 koncertmistrz Filharmonii Bałtyckiej, w roku 1984 wygrał konkurs na drugiego koncertmistrza w Islandzkiej Orkiestrze Symfonicznej w Reykjaviku. Osiedlił się na Islandii, a w roku 1991 otrzymał obywatelstwo islandzkie.

Szymon Kuran przybliżał Islandczykom twórczość polskich kompozytorów, był pierwszym wykonawcą na Islandii I koncertu skrzypcowego K. Szymanowksiego (w roku 1996) i koncertu skrzypcowego A. Panufnika (w roku 1993). 

W roku 1994 otrzymał tytuł Borgarlistmađur („artysta roku”), nadany przez władze Reykjavíku. Był kompozytorem dojrzałym, odszedł będąc u szczytu możliwości twórczych. W jego różnorodnym dorobku znajdują się utwory kameralne, jazzowe i symfoniczne, w stylu bliskie nurtowi postmodernistycznemu.

Szymon Kuran skomponował m.in.: nokturn na fortepian, mszę jazzową „In the Light of Eternity”, Elegię na smyczki, balet dziecięcy na orkiestrę kameralną - „Jólabjöllur” („Dzwonki gwiazdkowe”), „Draumadans” („Senny taniec”) - utwór poetycki na fortepian, skrzypce, smyczki i recytatora do własnej poezji, Veni Creator na chór i solistów do tekstu Czesława Miłosza w islandzkim tłumaczeniu.
Jednym z najważniejszych utworów Szymona Kurana jest niewątpliwie Requiem na głos dziecięcy, chór żeński, męski, chłopięcy, skrzypce solo, flet i gitarę z towarzyszeniem orkiestry smyczkowej i perkusji. Utwór powstał w latach 1994-2000, a kompozytor poświęcił go Brynhild Sigurthardóttir. Dzieło zawiera ogromny ładunek emocjonalny, płynący z modlitewnego charakteru narracji muzycznej przy zachowaniu surowej, ascetycznej wręcz formy utworu.

Islandzkie prawykonanie Requiem odbyło się 29 kwietnia 2001 roku w kościele Chrystusa Króla w Reykjavíku i zostało przyjęte z wielkim aplauzem. Islandzka prasa poświęciła Requiem wiele ciepłych słów, zwracając uwagę na niezwykłość tej muzyki i jej szczególny wymiar duchowy. 
Partie chóru męskiego w Reykjaviku porównano z pradawnymi śpiewami tybetańskich lamów. Szymon Kuran przygotowywał prawykonanie Requiem w Polsce, gdzie miał wystąpić w roli kompozytora i solisty (partia skrzypiec). Niestety nie doczekał wykonania Requiem w Polsce. Dlatego pośmiertne prawykonanie utworu w Warszawie zyskało szczególny wymiar. Był to jednocześnie „Koncert Pamięci” poświęcony pamięci kompozytora, jak również jego polskim i islandzkim przyjaciołom, zaangażowanym w jego twórczość.

Koncert poprowadził, podobnie jak w Reykjavíku, bliski przyjaciel Szymona Kurana - Andrzej Borzym. Wśród licznie zgromadzonej publiczności w warszawskim kościele Wszystkich Świętych była również Ragnhild Thórarinsdóttir, która wspierała twórczość Kurana, była jego „dobrym duchem” i mecenasem. Ona to zajęła się porządkowaniem twórczości kompozytora i wydaniem płyt z jego niepublikowanymi utworami. Dzięki jej wielkiej pracy twórczość Szymona Kurana nie będzie zapomniana.

Opr. Milena Nowakowska