Ólafur Thors
Kto zastanawiał się, kogo przedstawia stojący na cokole w
centrum Keflavíku mężczyzna z brązu? To Ólafur Tryggvason Thors,
premier Islandii i wieloletni przewodniczący Partii
Niepodległości.
Urodził się 19 stycznia 1892 w Borgarnes. Był synem przybyłego z
Danii przedsiębiorcy Thora Jensena oraz jego żony Margrét
Þorbjörg Kristjánsdóttir. W 1913 roku ukończył z liceum w
Reykjavíku, następnie udał się do Kopenhagi, by studiować
filozofię. Po roku przerwał jednak studia, by... zostać jednym z
dyrektorów w rodzinnym przedsiębiorstwie żeglugowo-handlowym
Kveldúlfur.
Rok później ożenił się z Ingibjörg Indriðadóttir. Ich synek o
imieniu Thór zmarł w wieku pięciu lat, co wywarło duży wpływ na
charakter przyszłego męża stanu. Para wychowała jeszcze trójkę
dzieci.
Karierę polityczną rozpoczął jako radny Reykjaviku od 1921 roku.
Podczas przejażdżki konnej w lipcu 1923 roku nad rzeką
Haffjarðará na półwyspie Snæfellsnes (właścicielem tych terenów
był jego ojciec), spadł na ziemię i doznał urazu głowy. Wstał
jednak o własnych nogach i dotarł do rodzinnego domu. Gdy
obudził się rano, okazało się że nie pamięta nawet swojego
imienia. Pamięć wracała stopniowo, a przez kolejne dwa lata
zmagał się nawracającym silnym bólem głowy. Wypadek sprawił, że
kariera dobrze zapowiadającego się polityka zwolniła, nie
znalazł się bowiem na liście wyborczej do Alhingu. Żartowano
potem, że jego koń odcisnął swoje piętno na historii kraju.
Jednak w wyborach uzupełniających w 1926 roku po raz pierwszy
został wybrany do parlamentu, z okręgu Gullbringu og Kjósarsýsla
na północ od stolicy. Posłem do Althingu został z ramienia
Partii Konserwatywnej, i partii tej pozostał wierny do końca
życia.
2 października 1934 roku Ólafur objął przewodnictwo w Partii
Niepodległości, przy pełnym poparciu ówczesnego jej szefa - Jóna
Þorlákssona, i pozostał na nim aż do roku 1961, a więc przez
ponad ćwierć wieku!
Ze wspomnianego okręgu był posłem do roku 1959, a następnie aż
do śmierci z okręgu wyborczego Reykjanes. Oznacza to, że
pozostawał członkiem parlamentu przez nieomal 40 lat!
Pełnił też inne zaszczytne funkcje, m.in. Islandzkiego
Stowarzyszenia Właścicieli Trawlerów, poprzednika dzisiejszego
Krajowego Stowarzyszenia Rybaków Islandzkich (Landssamband
íslenskra útvegsmanna - LÍÚ). Był też m.in. członkiem zarządu
Landsbanki Íslands (w latach 1936-44 i 1948-64).
Był przedstawicielem Islandii na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ w 1947
i 1948 roku.
Swój pierwszy rząd, mniejszościowy, stworzył 16 maja 1942 r.
Wielokrotnie łączył funkcję premiera i ministra spraw
zagranicznych. Łącznie stał na czele rady ministrów pięć razy, w
różnych konfiguracjach politycznych. 14 listopada 1963
zrezygnował z funkcji z powodów zdrowotnych. Zmarł w Nowy Rok
1964 roku.
Wspomniana rzeźba była pierwszym pomnikiem w Keflavíku.
Odsłonięcia dokonała wdowa po zasłużonym polityku Ingibjörg
Thors 12 października 1976 r. Autorem rzeźby jest miejscowy
artysta Áki Guðni Gränz (1925-2014). Ale jemu poświęcimy
oddzielny wpis.
Michał Sikorski
Pomnik Ólafura Thorsa w Keflaviku. W tle budynek
Sýslumaðurinn á Suðurnesjum. Grudzień 2020. Foto: Michał
Sikorski/Islandia.org.pl |