Sławni Islandczycy w XIX wieku

Bertel Thorvaldsen (1768 – 1844)

Rzeźbiarz. Jego ojciec był Islandczykiem a matka Dunką, dorastał w Kopenhadze. Jako młody człowiek zaczął tworzyć rzeźby w powszechnie panującym stylu klasycystycznym. W 1796 r. pojechał do Włoch i tam mieszkał przez wiele lat. Jego tematy brały się najczęściej z mitologii greckiej, pozostawił np. posągi Jazona, Erosa i Psyche, Apolla, Bachusa i Ganimeda. W Bazylice Św. Piotra w Rzymie jest pomnik papieża Piusa VII jego dłuta, a w Warszawie pomniki Kopernika i ks. Poniatowskiego. Stworzył ok. 80 pomników, 130 popiersi i 240 rzeźb. Więcej

Jón Espólin (1769 – 1836)

Historyk. Tworzył w duchu ideologii oświeceniowej. Wydał liczne dokumenty do dawnych dziejów Islandii. Stosował metodę krytyczno – filologiczną przy wydawaniu dokumentacji źródłowej. Uważa się go za pierwszego racjonalnie myślącego historyka islandzkiego.

Bjarni Thorarensen (1786 – 1841)

Poeta romantyczny. Piastował wysokie oficjalne stanowisko, a przez swoje pisarstwo stał się jednym z przywódców pionierów Ruchu Romantycznego w Islandii. Podczas lat studiów w Kopenhadze dostał się pod wpływy duńskiej i niemieckiej szkoły romantyzmu. Napisana przez niego pieśń o ojczyźnie Eldgamla Isafold jest ciągle często śpiewana.

Sveinbjörn Egilsson (1791 – 1852)

Filolog i archeolog. Jako jeden z pierwszych w nauce europejskiej zajął się od strony językowej i treściowej poezją skaldów. Wydał obszerny słownik języka literatury skaldów. Walczył o czystość stylu oraz języka islandzkiego. Przełożył na islandzki Iliadę i Odyseję.

Hjálmar Jónsson (Hjálmar z Bola) (1796 – 1875)

Poeta. Był zwykłym chłopem zajmującym się literaturą. Pisał humanistyczne i obrazowe wiersze w stylu rimur. Znany jest zwłaszcza jego poemat Noc bezsenna. Był przedstawicielem islandzkiego romantyzmu.

Jónas Hallgrimsson (1807 – 1845)

Poeta romantyczny i przyrodnik. Podróżował po Islandii robiąc badania naukowe. Z kilkoma współpracownikami rozpoczął w Kopenhadze wydawanie czasopisma pod nazwą Fjölnir. Było ono pisane w języku islandzkim i było wkładem w ducha narodowościowego, wspólnie z Ruchem Romantycznym. Napisał wiele wierszy, ale był także autorem kilku krótkich opowiadań. W jego dziełach można doszukać się wpływów niemieckich poetów romantycznych, szczególnie Heinego. Jego wiersze wyrażały zarówno satyrę jak i melancholię, a opisy przyrody są bardzo piękne. Jak większość islandzkich poetów romantycznych, sięgał do średniowiecznego okresu sag, jako do złotego wieku, ale znalazł trochę dobrego do powiedzenia o świecie w którym żył. Jest ciągle jednym z najbardziej popularnych poetów w Islandii.

Jón Sigurdsson (1811 – 1879)

Mąż stanu i uczony. Dużą część swego życia mieszkał w Kopenhadze, ale powrócił do Islandii aby zasiąść w Althingu, którego był przewodniczącym przez wiele lat. Przez kilka dekad był przywódcą Islandczyków w ich walce o niepodległość. Miał ogromny udział w doprowadzeniu do nadania aktów pozwalających na wolny handel (1854) i dających Althingowi kontrolę nad finansami Islandii (1874). Był zaangażowany w życie literackie i przez długi czas redagował islandzkie czasopisma w Kopenhadze. Miał wiele zainteresowań naukowych, szczególne historią i starożytną kulturą swojego kraju. Jest bohaterem narodowym Islandii, jego dzień urodzin jest obchodzony jako Święto Narodowe, w stulecie jego urodzin w 1911 r. został otwarty Uniwersytet Islandii, a w 1944 r. ogłoszono Islandię republiką. Więcej

Jón Thoroddsen (1818 – 1868)

Pisarz. Pochodził z zubożałej rodziny. Studiował prawo na uniwersytecie w Kopenhadze, a następnie jako duński żołnierz brał udział w wojnie z Prusami w 1848 r. Pracował też jako duński urzędnik w Islandii. Wydana w 1850 r. powieść Chłopiec i dziewczyna, była pierwszą nowożytną powieścią islandzką. Znane są jego pełne liryzmu wiersze, a także pieśni i opowiadania. Cała jego twórczość miała duży wydźwięk patriotyczny.

Jón Árason (1819 – 1888)

Folklorysta. Współtwórca islandzkiej, naukowo rozumianej folklorystyki. Przez wiele lat zbierał pozostałości, zwłaszcza wiejskiego folkloru islandzkiego. W latach 1862-64 wydał w Lipsku monumentalne dzieło Islenskar thjódsögur og aevintýri.

Grimur Thorgrimsson Thomsen (1820 – 1896)

Poeta i krytyk literacki. Studia prawnicze odbył w Kopenhadze, a następnie pracował w służbie dyplomatycznej w duńskim MSZ. Po powrocie do Islandii w 1866 r. osiadł w Bessastadir. Napisał wiele wierszy, w tym piękną balladę na część księcia Józefa Poniatowskiego, a także artykułów z estetyki, historii i filozofii. Wydał kilka zbiorków poezji w latach 1844, 1880 i 1895.